Bakanlığa rağmen zam yapan fırınlara ceza
Ticaret Bakanlığı ve Valiliklerin baskısına rağmen; aylardır fırınlar, milletin temel gıdası ekmeğe zam yapmakta ısrarlı.
İstanbul Valisi Vasip Şahin ekmek fiyatları ile ilgili tartışmalara son noktayı koyarak, “İstanbul’da 200 gram ekmek 1 TL, 250 gram ekmek ise 1.25 TL’den satılmaya devam edecek.” açıklamasında bulunmuştu.
Bu açıklama sonrasında, 16 yıldır Bayrampaşa'da fırıncılık yapan Ekmek Sanayii İşverenler Sendikası Genel Sekreteri Cihan Kolivar, İstanbul, Ankara ve Bursa'da yapılan zam iptallerine tepki gösterdi. Ve vahim bir açıklama yaptı.
Ekmeğin maliyetindeki yükseklikten yakınan Kolivar, "Günlük 3 bin ekmek yapan bu fırında ekmek maliyet farkı 40 bin TL. 4 yıldır zam yapmıyoruz. Doğalgaza, elektiriğe zam gelmiş. Şimdi bize zam yapmayın diyorlar. Ben ekmeği 2 liraya mal edip, 1 liraya vatandaşa yedirmeye mecbur değilim...
Günlük 3 bin adet ekmeğin maliyetinin ayda 118 bin 90 TL. Yönetim önce bin 500 tane ruhsatsız fırını kapatsın, sanayi bölgesinde olması gereken ama şehrin içinde olan fırınları yani kombineleri hizaya getirsin...
Ben ay başında ekmeği 2 liradan satmaya başlayacağım. İsteyen alır istemeyen almaz. Satılmazsa kapatır giderim. Fırıncıların hepsi çok zor durumda. Kimse bizim üzerimize gelmesin artık... Dün gece Vali emir verdi diye zabıtalar gezmiş denetleme yapmış. Beni Vali bağlamıyor. Vali benim ortağım olur, bir kamyon un yollar, maya yollar, işçilerin ücretini öder ben o zaman valiliği dinlerim." İfadelerini kullanarak tepki gösterdi.
Fırıncılar evet bir bakıma haklılar. Dövizdeki oynaklığı fırsat bilen firmaların una yaptığı zamlar, yine artan enerji maliyetleri ve enflasyon fırınları zor duruma düşürdü. Keza bir çok sektörde de durum bu.
Kolivar aslında çok haklı olarak, ruhsatsız çalıştırılan fırınlara dikkat çekip ve yine küçük çaplı işletmelerin üretim maliyetlerinin yüksekliğinden dert yanmış.
Evet her köşe başına benim elime un bulaştı diyerek, her önüne gelen fırın açarsa;
1- O bölgedeki pazar payı bölüşülmüş olur.
2- Paylaştığın o küçük üretim payının maliyeti yüksek olur.
Evet Küçük işletmeler hizaya getirilip, büyük, yüksek üretim kapasiteli ve düşük maliyetle ekmek üretebilirsen: halkta ucuza ekmek yiyebilir. Ham madde, sabit giderler (kira, enerji...) ya da kâr payı gibi burada bir hesap yapmayacağım ama evet;
Mesela şehir dışına düşük maliyetle seri üretim yapan fırınlar kurulsun ve şehir içinde üretim yapan fırın olmasın. Bunlar daha çok, fabrikadan müşteriye aracı satış bayileri ve pastane gibi hizmet verebilir.
Cevap olarakta, evet! Bakanlığın belirlediği fiyattan satamıyorsan kapatır gidersin. Eğer işletmen giderlerini karşılamıyorsa, işçinin maaşıyla sigortasını ödeyemiyor ve vergini ödemiyorsan kapat git!
Sen Kâr ettiğinde, gel ortak ol dedin mi? de şimdi getir bir kamyon un da ortak ol diyorsun!
Hele ki ne demek "Beni Vali bağlamıyor." O devletin atadığı, onun vekili! O Devlet! Devlet! Kusura bakma sana zabıta da gönderir, ceza da keser!
Ha bir sorun varsa; görüş bildirirsin, uyarırsın, Devlet de kaçak işletmeleri kapatır, vergide iyileştirme yapar, yeni açılacak işletmelere düzenlemeler getirir, fırsatçılara yaptırım uygular... Anlaşma sağlanır ve belki de zam verir. Ama ne işletmeyi ne de halkı mağdur eder.
Yusuf TONAY