Halep Türkiye'ye bağlanacak mı, Rus uzman açıkladı
Rus uzman: Türkiye'nin yardımı olmadan Rusya ve İran ekonomisi bunu kaldıramaz Orta Doğu uzmanı Harun Sidorov, Yeni Çağ Azerbaycan'a yaptığı açıklamada, Türkiye'nin Suriye'de yaşanan olaylardaki rolü ve Türkiye'nin Rusya ve İran'la ilişkilerini değerlendirdi.
Sidorov, Suriye’nin Halep bölgesinin bazı şartlarla Türkiye’nin kontrolüne verilme ihtimalinin olduğunu düşünüyor:“Halep’in direkt Türkiye’nin kontrolüne verileceğini sanmıyorum. Çünkü bu kadar maddi ve can kaybına mal olmuş bir bölgeden ödün veremezler. Ama şu da bir gerçek ki, Rusya, İran ve aynı zamanda Esed rejimi Halep’in Türkiye’nin katkılarıyla yeniden inşa edilmesini istiyor. Zor durumda olan Rusya ve İran’ın bu yükü kaldırmaya gücü yetmez.
Bence şu anda Türkiye’ye şöyle bir teklif götürülebilir: Ankara Halep’in yeniden onarılması için katkı sağlasın, Türkiye’deki Suriyeliler de o bölgeye geri dönsünler. Kontrolse formaliteden Esed rejimine verilsin. Aynı zamanda Halep’in Sünni bölgesi olarak kalacağına, İranlıların buraya sızmayacağına ve Esed yönetiminin kontrolünde Sünni temsilciliklerinin oluşturulacağına dair Türkiye’ye garanti verilsin.
Şu anda Suriye’de sadece farklı tarafların askeri siyasi kontrolündeki bölgelerle ilgili garantiler verilebilir. Türkiye için bu, Ferat Kalkanı operasyonunun düzenlendiği bölge, Afrin ve Türkiye askeri güçlerinin bulunduğu İdlibin bir bölümü
Diğer olasılıklardaysa toprakların bir tarafın kontrolünden alınarak diğerinin kontrolüne verilmesi söz konusu değil. Türkiye şu durumda sadece “oyun tecrübesi”ne sahip olan güçlerele oynayabilir. Türkiye konulara gerçekçi bakmalı, herhangi efsanevi vaatlere kanmamalı, Suriye’de kazandıklarını korumaya çalışmalıdır.
Rus uzmana göre, şu durumda Türkiye ile İran arasındaki ilişkilerde ciddi biçimde iyileşme görülüyor ve Ankara’nın İran’a yönelik yaptırımlara katılacağı beklenilmiyor:
“Ben Türkiye’nin İran’a yönelik yaptırımlara katılacağını düşünmüyorum. Aksine Türkiye ile İran ilişkileri güçleniyor. Bu yüzden de Türkiye bu konuda İranı desteklediğini beyan ederse hiç şaşırmam. Ama Türkiyenin İrana gerçekten destek verip vermeyeceği konusu kesin değil.
Aynı zamanda Türkiye’nin İran’ı sözde desteklediği böyle bir durumda ABD’nin İncirlik üssünden İran topraklarını bombalaması da benim için şaşırtıcı olmaz. Bu, Türkiye’nin dış politika tarzına uygun bir davranış olur.”
Türkiye ve Rusya’nın, Esed rejiminin Halep’ten çekileceği ve kontrolün Türkiye’ye geçeceği bir formül üzerinde görüştüğü iddia edildi. Anlaşma sağlanırsa Suriye’nin ikinci büyük kenti Halep, yeniden imar edilecek, Türkiye ve Avrupa’da yaşayan 3 milyondan fazla mülteci de eve dönecek.
Suriyede taşları yerinden oynatacak iddia: Halepin kontrolü Türkiyeye geçecek
Suriye’nin en büyük ikinci kenti Halep’in yakında Türkiye’nin nüfuz alanına dahil edileceği iddia ediliyor. İç savaş öncesi 5,5 milyon insanın yaşadığı Halep, rejimin yoğun saldırıları ve 2013 yılında muhaliflerin tamamen çıkarılması sebebiyle yüzde 75 oranında boşaltıldı.
Bir zamanlar Ortadoğu’nun en büyük sanayi olan Halep, Türkiye’nin kontrolüne bırakıldıktan sonra yeniden imar edilip ayağa kaldırılacak; sonrasında Türkiye ve Avrupa’da yaşayan 3 milyondan fazla mültecinin geri dönüşleri için TSK-ÖSO ittifakına devredilecek.
ANKARA-MOSKOVA TEMAS HALİNDE
Yeni Şafak’ın haberine göre, Türk ve Rus heyetleri arasında Halep’in devrine yönelik görüşmelerin sürdüğü bildiriliyor. Suriye Muhalif Devrimci Güçler Koalisyonu (SMDK) üyesi Fuat Aliko, “Hama, Halep ve İdlib’in Türkiye’nin nüfuz alanına bırakılması ile ilgili siyasi ve askeri açıdan büyük mesafe katedildi. Avrupa’dan ve Türkiye’den 3 milyondan fazla sivilin yeniden Halep’e dönüşü, rejim ve Şii milislerin bölgeden çıkması ile başlayacak” dedi.
İdlib’e bağlı Fua ve Keferya kasabalarının boşaltılması sonrası Hama, Halep ve İdlib’den oluşan ‘Sünni koridor’ haritasının netleştiğini söyleyen Fuat Aliko, 2018 yılı ikinci yarısından itibaren doğuda ABD-PKK, orta bölgede Türkiye-ÖSO, güney ve batı bölgelerinde ise Rus-Esed idari nüfuz alanlarının oluşacağını kaydetti. SMDK üyesi Aliko şu bilgileri verdi:
MASADA 3 AYRI BÖLGE
“Lazkiye, Tartus, Humus, Şam ve Deyrizor Esed-Rusya-İran ittifakının etki alanına girecek. Fırat’ın doğusunda Haseke, Rakka, Deyrizor kırsalı ABD-PKK’ya devredilecek. Orta bölgede ise Sünni kitlenin ağırlıkta bulunacağı Hama, İdlib ve Halep bölgeleri Türkiye’nin nüfuz alanı olacak. Bu yönde devletler arası görüşmeler devam ediyor.
El-Iys, Raşidin, El-Bab, Han Asal yönlerinden Halep zaten TSK-ÖSO ittifakının kuşatması altında. Önümüzdeki süreç askeri olmaktan ziyade, diplomasi ve siyaset alanında adımların atılacağı dönem olacak. Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı süreç çok boyutlu, bölgesel ve küresel aktörlerin de dahil olduğu bir çerçevede ilerliyor.”
YENİ DÖNEM BAŞLIYOR
“Esed-Rus ittifakının kontrol ettiği bölgelerde Şii milislerin varlığı uluslararası bir sorun. İdlib’de Cund’ül Aksa ve Tahrir’üş Şam oluşumları da yine benzer bir problem olarak varlığını sürdürmekte. Fırat’ın doğusunda ise birçok ülkenin terör listesinde olan PKK en temel problem. Halep’in Türkiye’ye devri ile yeni bir süreç başlayabilir. Suriye’nin tek ve bütün olarak kalması ve istikrar süreci açısından bu önemli bir adım niteliği taşır.
Terörden arındırılan ve meşru güçlerin sahada şekillenen haritaya paralel olarak inisiyatif üstlendiği yeni dönemin başlangıcı, siyasi, askeri, ekonomik çözüm umutlarını da artıracak. Şam, Humus, Dera’daki operasyonlar nüfuz alanlarının netleşmesine dönük en belirgin müdahaleler olarak görülmeli.”
REJİMİN GÜCÜ YETMEZ
“Halep konusunda Türkiye’nin bölgede inisiyatif üstlenmesi, şehrin yeniden imarı, sanayi ve ticaretin yeniden canlanması ve 3 milyondan fazla Suriyelinin ülkesine dönecek olması Avrupa ve Arap ülkeleri başta olmak üzere pek çok devlet tarafından da destekleniyor.
Halep, Hama ve İdlib’de sanayi tesisleri, evler, şehir altyapısı, elektrik, su gibi altyapı unsurları neredeyse tamamen tahrip oldu. Şam yönetiminin bu enkazı ortadan kaldıracak ve Halep başta olmak üzere İdlib ve Hama’yı ayağa kaldıracak imkanı yok. Bu konuda uluslararası destek görme ihtimali de sıfır. Bu sorun ancak Türkiye gibi güçlü bir ülkenin garantörlüğü ve mesuliyeti ile aşılabilir. Rusya, Şam ve İran da bu durumun farkında.”