İyi oluş
Mevlana’ya nasılsın diye sormuşlar, "iyiyim" desem yalan olur, "kötüyüm" desem inancıma dokunur. En güzeli, şükre vurayım dilimi; belki o zaman kalbim kurtulur""Sen yine de bana, "nasılsın?" diye sorma dermiş. İyi olmak, her şeyin yerinde doğru ve istenen şekilde olmasını beklemek ise asla olmayacak bir haldir. Ancak koşulları iyi olmadığı halde iyi oluş hali yaşayanlar olduğu gibi koşulları çok iyi olmasına rağmen iyi oluş halini yaşamayanların olması koşulların çok önemli olmadığını göstermektedir. Pozitif psikolojinin kurucusu Dr Martin Seligman iyi oluş halini her koşulda oluşabilen hayat boyu süren bir iyi oluş hali oluşturan 5 ana etmene dayandırmaktadır.
Pozitif duygular: Mutluluk, umut, merak, aşk, sevgi, şefkat gibi duygular şimdiki anın tadına varmak ve genel olarak iyi olmak için gereklidir. Bu duyguların farkında olup, azaldığını arttığını gözlemlemeyerek ve sahiplenmeden yaşayıp görevlerini yapmaların izin vererek bağlanmadan geçiciliğini bilerek yaşamak gerek.
Akışa kapılma: “Akışa kapılma” insanın odaklanmayı başardığında, anda olup, zamanın nasıl geçtiğini fark etmeyip diğer her şeyi unutması halidir. İnsan “akış” (tamamen odaklanma hali) haline ne kadar çok ulaşırsa, iyi oluşu da o kadar artar. Bu duyguyu yaşamanın farkına varmak iyi oluş halini artırır.
İlişkiler: İnsan sosyal varlıktır ve ilişkiler iyi olma halinin tam merkezinde yer alır. Bu ilişkilerin içinde sürekli görüşülen kişilerle kurulan ilişkiler vardır. Kaliteli ve güzel ilişkilerle “iyi olma haline” ulaşma ihtimali de artar. Bilinçli farkındalık empati kurabilme yönü ile daha kaliteli ve güzel ilişkiler kurmaya yardımcı olması ile iyi oluş hali oluşturur.
Anlam bulmak: Acıyı aşmak ve varoluşun çetin koşullarında yaşayan insanın en derin arzusu olan anlam ile yeniden hayat bulmak ve yaşamın bizden beklediği kendinizden daha büyük bir amaç uğruna çabalamak ve yaşamaktır. Anlam kelimesi içeriği kişiden kişiye değişir. Ama insanın hayata ve dünyaya olan katkıları hangi yoldan olursa olsun önemli bir fark oluşturup anlam ifade ediyor olabilir.
Başarılar: İnsan hayatında neyin önemli olduğunu keşfetmek, hedefleri netleştirmek, hedefe giden yoldan zevk almak iyi oluş hali yaratır. Bilinçli farkındalık ile hedefe giden yolun önemi ortaya çıkar. İnsan belirli bir hedefe ulaşınca mutlu olmayı beklerse, hedefe ulaşınca mutlu değil başarı hissi ile karşılaştığında hayal kırıklığı yaşayabilir. O nedenle önemli olan hedefe doğru giden yolculukta zorluk ve başarılarla barışık olup mutlu olabilmektir. Ancak bunlar hemen olabilecek şeyler değildir, bunlara zamanla algınızda ve olaylara bakışınızdaki yapacağınız küçük değişikliklerle ulaşabilir. Sizin için önemli bir hedefe ulaşmak iyi oluşunuza katkıda bulunur.
Ancak bu 5 etmen şartların getirdiği özellikler olmayıp zamanla edinilen özellikler olması işin güzel yanıdır. Bu konuda kararlı olmak ve her olumsuz durumda denemek gerekir. Çünkü insanlar olumlu veya olumsuz bakışı farkında olmadan öğrenmişlerdir. İyi oluş halini oluşturmanın ilk adımı farkındalık kazanmaktır. Ardından kararlı olup yola devam etmek de ikinci önemli husustur. Zihin o güne kadar kullandığı yolları kullanarak olayı çözmeyi tercih edecek ve her fırsatta kişiyi en iyi bildiği o olumsuz bakış ile çözüm bulmaya zorlayacak olumlu çözüm yolu arayışı çok zor gelecektir. Bu nedenle farkındalık ilk adımdır. Olumsuz durumlarda zihinde uyanan ilk düşüncenin farkına varıp değiştirmek gerekir. Olumsuzların herkesin başına gelebildiğini ve geçip gideceğini düşünmek önemli bir farkındalık düzeyidir. İyi oluş halini edinene kadar farkındalık kazanmak için ilk iş düşünceleri kâğıda dökmek iyi bir yöntemdir. Bunun için öncelikle
- Olanı olduğu gibi yazın
- Zihinde oluşan ilk düşünceleri sıralayın
- Duyguları, hisleri, tepkileri kâğıda dökün
- Olumlu birisi olsa ne düşünürdü diyerek farklı olasılık düşünüp yazın
- Zihni olumlu düşünce içinde tutmak için olumsuza kaydığında olumluya tekrar odaklanmak.