İstanbul Valisi Vasip Şahin ekmek fiyatları ile ilgili
tartışmalara son noktayı koyarak, “İstanbul’da 200 gram ekmek 1 TL, 250
gram ekmek ise 1.25 TL’den satılmaya devam edecek.” açıklamasında
bulunmuştu.
Bu açıklama sonrasında, 16
yıldır Bayrampaşa'da fırıncılık yapan Ekmek Sanayii İşverenler Sendikası
Genel Sekreteri Cihan Kolivar, İstanbul, Ankara ve Bursa'da yapılan zam
iptallerine tepki gösterdi. Ve vahim bir açıklama yaptı.
Ekmeğin maliyetindeki
yükseklikten yakınan Kolivar, "Günlük 3 bin ekmek yapan bu fırında
ekmek maliyet farkı 40 bin TL. 4 yıldır zam yapmıyoruz. Doğalgaza,
elektiriğe zam gelmiş. Şimdi bize zam yapmayın diyorlar. Ben ekmeği 2
liraya mal edip, 1 liraya vatandaşa yedirmeye mecbur değilim...
Günlük 3 bin adet ekmeğin
maliyetinin ayda 118 bin 90 TL. Yönetim önce bin 500 tane ruhsatsız fırını kapatsın,
sanayi bölgesinde olması gereken ama şehrin içinde olan fırınları yani
kombineleri hizaya getirsin...
Ben ay başında ekmeği 2
liradan satmaya başlayacağım. İsteyen alır istemeyen almaz. Satılmazsa kapatır
giderim. Fırıncıların hepsi çok zor durumda. Kimse bizim üzerimize
gelmesin artık... Dün gece Vali emir verdi diye zabıtalar gezmiş denetleme
yapmış. Beni
Vali bağlamıyor. Vali
benim ortağım olur, bir kamyon un yollar, maya yollar, işçilerin ücretini öder
ben o zaman valiliği dinlerim." İfadelerini kullanarak tepki gösterdi.
Fırıncılar evet bir bakıma haklılar. Dövizdeki oynaklığı fırsat
bilen firmaların una yaptığı zamlar, yine artan enerji maliyetleri ve enflasyon
fırınları zor duruma düşürdü. Keza bir çok sektörde de durum bu.
Kolivar aslında çok haklı olarak, ruhsatsız çalıştırılan fırınlara
dikkat çekip ve yine küçük çaplı işletmelerin üretim maliyetlerinin
yüksekliğinden dert yanmış.
Evet her köşe başına benim elime un bulaştı diyerek, her önüne gelen fırın açarsa;
1- O bölgedeki pazar payı bölüşülmüş olur.
2- Paylaştığın o küçük üretim payının maliyeti yüksek olur.
Evet Küçük işletmeler hizaya getirilip, büyük, yüksek üretim
kapasiteli ve düşük maliyetle ekmek üretebilirsen: halkta ucuza ekmek
yiyebilir. Ham madde, sabit giderler (kira, enerji...) ya da kâr payı gibi
burada bir hesap yapmayacağım ama evet;
Mesela şehir dışına düşük maliyetle seri üretim yapan fırınlar
kurulsun ve şehir
içinde üretim yapan fırın olmasın. Bunlar daha çok, fabrikadan müşteriye aracı
satış bayileri ve pastane gibi hizmet verebilir.
Cevap olarakta, evet! Bakanlığın belirlediği fiyattan
satamıyorsan kapatır gidersin. Eğer işletmen giderlerini karşılamıyorsa, işçinin maaşıyla
sigortasını ödeyemiyor ve vergini ödemiyorsan kapat git!
Sen Kâr ettiğinde, gel ortak ol dedin mi? de şimdi getir bir
kamyon un da ortak ol diyorsun!
Hele ki ne demek "Beni Vali
bağlamıyor."
O devletin atadığı, onun vekili! O Devlet!
Devlet! Kusura bakma sana zabıta
da gönderir, ceza da keser!
Ha bir sorun varsa; görüş
bildirirsin, uyarırsın, Devlet de
kaçak işletmeleri kapatır, vergide iyileştirme yapar, yeni açılacak işletmelere
düzenlemeler getirir, fırsatçılara yaptırım uygular... Anlaşma sağlanır ve belki de zam verir. Ama ne işletmeyi ne de
halkı mağdur eder.
Yusuf TONAY