500 yıllık serencâmın hikâyesi Afrika diyerek hacimli ve dopdolu bir özel sayıya daha imza attı Hece dergisi. İki ciltlik bir dergi var elimizde. Tamamı 1175 sayfa. Afrika sayısının editörü Ahmet Sait Akçay.
Afrika gibi bir konu düşünüldüğünde acaba ne anlatılabilir ki gibi bir sorunun tüm cevapları var dergide. Akçay, “Hece dergisi Afrika’nın öznel niteliklerini görünmez kılan, dünya kamuoyu önünde kıtayı tarihsizleştiren yaklaşımların dışında, Afrika’nın tanınması ve tanımlanmasında kıta kültürünün aktör olduğu bir verimler toplamını ortaya koymayı amaçladı.” diyerek Afrika özel sayısının amacını açıklıyor.
Her yönüyle Afrika var Hece’de
Afrika, adının zihnimize yaptığı tüm çağrışımlardan azade bir coğrafya. Uzak, soğuk, sıcak, aç, yalnız, kaygılı, ezilen, sömürülen bir uzak iklim.
Kuramsal çerçeve, arkeoloji ve antropojik yaklaşımlar, sömürgecilik, dinler, kültür, felsefe, edebiyat, sinema, Türkçede Afrika konuları işlenmiş dergide. Rasim Özdenören, Murat Belge, Sedat Aybar, Adnan Özer, Rıfat Özçöllü gibi isimler Afrika üzerine yazılar kaleme almış. Bunun dışında Afrika kıtasından birçok uzman, yazar, şair de dergide çalışmalarıyla yer alıyor.
Yusuf Turan Günaydın’ın Kara Afrika Bibliyografyası’nın yanında Sezai Karakoç’un Günlük Yazılar II- Sütun’dan alıntılanan “Afrika Gerçeği” ve Ali Karaçalı’nın “Nuri Pakdil’in Afrika’sı” adlı çalışmaları da dergideki çalışmalar arasında.
“Nuri Pakdil için çağından sorumlu olmak demek; yaşadığı topraklardan başlamak üzere tüm mazlum ve mağdur coğrafyaların acılarını ve yürek çarpıntılarını duymak demektir.” sözüyle özetliyor aslında Ali Karaçalı neden Afrika’yla ilgilenmemiz, bu coğrafyanın nefesini hissetmemiz gerektiğini.
Karaçalı, Nuri Pakdil’den örnekler de veriyor Afrika üzerine. “Umut” oyunundaki Bay’ın “Bakışları somut. Nereden baksa Afrika’yı görüyor.” ve “Afrika uzak sayılmaz buraya.” sözleri Nuri Pakdil’in Afrika ile kurduğu bağın bir göstergesi olarak çıkıyor karşımıza.
Ahmet Sait Akçay, “Afrika Edebiyatına Kısa Bir Giriş” yazısında Afrika edebiyatının dünyadaki yerinden, Afrikalı yazarlardan hareketle bahsediyor. Kamerunlu filozof Fabien Eboussi Boulaga’nın “Afrika kültürü değil, kültürleri vardır.” sözünü cümlelerin en başına alıyor Akçay. Irkçılığa karşı Afrika edebiyatına dair göndermeler ve açılımlar var yazıda.
Afrika, dünya üzerinde keşfedilmemiş bir coğrafya olma özelliğini emperyalizmin her türlü saldırısına karşı korumaya devam ediyor. Edebiyatı da aynı. İlk edebiyat ürünleri, sözlü ürünler, yazılı metinler Akçay’ın yazısında karşımıza çıkıyor.
Afrika şiirinden örnekler de var yazıda. Şiirler içli bir ağıt gibi. Afrika’nın yoksulluğunu ve kıyıda kalmışlığını dünyaya haykırıyor adeta. Politik, aktivist şair Neto’nun şiiri bunun en dikkat çeken örneklerinden: “Afrika’nın yüzyıllar boyu geriliğinin ötesinde / hüzünlü kalplerde / heykel gibi ellerini görüyorum.”
Dünyaya tersinden bakmak: Afrika sineması
Her şeyiyle dünyanın uzağında olan Afrika, sinema olarak da sömürüye açık bir yapıdadır. Afrika sinemasının ana temalarını özgürlük, mücadele ve kurtuluş hareketleri oluşturmakta. Rıfat Özçöllü, derinlikli bir bursa escort Afrika sineması yazısı ile dergide yer alıyor. Sinemanın etki alanları, Hollywood sinemasındaki Afrika etkisi, Afrika’da düzenlenen festivaller ve dünyada ses getirmiş birçok film tahlili Özçöllü’nün yazısında kendine yer buluyor. Arabacı, Kara Kız, Xala, Moolaade gibi filmler bunlardan bazıları.
Afrika sineması dünyanın yaşadığı her şeye uzak bakan bir objektiften izliyor olup biteni. Özçöllü’nün sonsözü konuyu net olarak özetliyor: “Afrika filmleri, dünya siyasalarına, ideolojilerine, düzenine daha bütünlüklü bakabilmek için nehrin karşı yakasına kurdukları tripodlarıyla hayati ve eşsiz bir ters açıyı temin ediyor.”
Afrika’yı tam anlamıyla yansıtan bir özel sayı sunuyor Hece bizlere. 54 ülkeyi kapsayan bir yelpaze var dergide. Nijerya, Güney Afrika, Etiyopya, Kamerun ve daha birçok ülkeden uzman dergiye katkı sağlamış.
"Bir tek Afrika yoktur; hakkında konuşmamız gereken birden fazla Afrika vardır.” diyen Ahmet Sait Akçay’ın sesine ankara escort kulak vermek için edebiyat tarihimizde bir örneği daha bulunmayan Hece dergisi Afrika özel sayısını edinmekte fayda var.
Mustafa Uçurum
dunyabizim.com