Bizim sinemamız 90′lara kadar halk sanatı olarak gelmiştir yani halkın beğenilerine göre kendini biçimlendirmeye çalışmıştır. Karakter seçimi de temelde iyi adam-kötü adamla gitmiş ama sınıfsal bazda sadece zengin oğlan fakir kızla yol almıştır. Sizin sorduğunuz esnaf karakterlerle ilgili sinemamızda akla ilk gelen Yeşilçam sinemasının esnaf tiplemeleri oluyor.
Esnaf tiplemeleri ekonominin kötü olduğu dönemlerde kötü iyi olduğu dönemlerde iyi verilmiştir fakat TV’ye bağımlı dramalarda,dizilerde bunun aksi söylenebilir. Kemal Sunal filmleri başta olmak üzere komedi filmlerinde 2000′lere kadar esnaf hiçte iyi verilmemiştir ta ki 2000′den sonra Osman SINAV’ın yönettiği dediğim gibi TV yapımı Ekmek Teknesi dizisi gibi esnafı iyi gösteren yapımlar gelene kadar. Türk sinemasının unutulmaz filmlerinden olan Züğürt Ağa, Çiçek Abbas ya Şoför Nebahat gibi filmlerde yer alan esnaf karakterleri Çiçek Abbas’ta olduğu gibi karşı kötü esnaf karakterler olmakla birlikte saftır,temizdir,dobradır yani iyidir.Özellikle son dönem sinemamızdan Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak filminden de bahsetmek gerekiyor.Anadolu insanının sıcaklığını Berber,Karpuzcu gibi tiplemeleriyle başarıyla aktarmıştır rahmetli Ahmet ULUÇAY bize.
2000′lerden sonra daha gerçekçi esnaf tiplemeleriyle karşılaşıyoruz.Bunların esnaflık hayatı hakkında ayrıntılı bilgi alamasakta karakterlerinin ruh hali ve etkili oyunculuklarına bakıldığında esnafta insandır özetini görürüz.Zeki DEMİRKUBUZ’un derin bir aşk hikayesini anlattığı ‘Kader’ ya da Burhan Altıntop tiplemesiyle meşhur olan Engin GÜNAYDIN’ın ‘Vavien’ filmi karakterlerini esnaftan seçmiştir. TRT’nin 80′ler dizisindeki esnaf tiplemeleri ise daha gerçekçidir.Mahallenin bir nevi sigortası olan bu esnaflar nostaljik tadda verilir.
Esnaflık geniş bir kavram olduğu için bu konuda bahsedilecek bir hayli film var.Türk sinemasının dışında yabancı filmlerde de esnafların ana ya da yan karakter olduğu bir çok filmler vardır fakat esnaf kelimesi bize özgü bir kelime olduğu için bu sorulunca aklıma ister istemez sadece yerli yapımlar geliyor.’Sen nasıl esnafsın be?’ repliği kullanılmışmıdır bilmiyorum ama esnaflığın ahlak temelli bir meslek olduğunu paranın değil ilk önce insani ölçülerin önde olduğunu hissettiren güzel bir repliktir.
(Bu açıklama TESKOMB – Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliğinin çıkarttığı dergiye verilen beyanattır)
www.defterk.biz