Malatya MALATYA
Der ya o güzelim Malatya Türküsünde:
“Malatya, Malatya bulunmaz eşin,
Gönülleri coşturur ayla güneşin.”
Hakikaten öyledir.
İlk 6-7 yaşımda Rahmetlik dedem ve babaannemle gitmiştim, yağmurlu bir gündür, hatırlıyorum, trenden inmiş, gideceğimiz yere minibüsle gitmiştik.
Yıllar sonra yada başka bir ifade ile kırk yaşımda bir dahi gitmek nasip olmuştu.
Hani bir söz vardır:
“Arayanlar bulamaz, bulanlarda arayanlardır.”diye aynen öyle, duymuş fakat kavuşmak için 12 yıl beklemek gerekmiş, öylede oldu, sonraları KARA ve hava’dan çok gider olduk şükür Malatya’ya, Malatya bizi sevmese biz O nu sevemeyiz, der ya şair:
“BU ŞEHİR GÜZELSE SEBEBİ SENSİN.”
Malatya, Türkiye'de yer alan şehir ve ülkenin 81 ilinden biri. Ülkenin en kalabalık 27. şehri olan Malatya, 2016 itibarıyla 781.305 kişilik nüfusa sahiptir. Bölgenin Yukarı Fırat Bölümü’nde bulunur.
Kayısı dillere destan,
Beydağı muhteşem,
Malatya’nın 21 özelliğini saymış, listelist diye bir sayfa:
1- Bazı ünlüleri:
Malatya’nın en delisi Papa’yı vurmuş, en akıllısı cumhurbaşkanı olmuştur. Turgut Özal, İsmet İnönü, Recai Kutan, Veli Ağbaba, Öznur Çalık, Ahmet Çalık gibi pek çok siyasetçi çıkartan Malatya, aynı zamanda Mehmet Ali Ağca, Hrant Dink, İlyas Salman, Yasemin Yalçın, Oktay Kaynarca, Kenan Işık, Ahmet Kaya, Selahattin Alpay, Çetin Alp gibi pek çok tanınmış ismin de doğum yeridir.
2- Delileri:
Malatya’da deliler el üstünde tutulur. Malatyalı olup da Gaffar’ı, Azzet Bacı’yı, İbalı’yı, Leblebici’yi, Onyedili’yi, Haceli’yi, İzzo’yu, Gız Mahmut’u, Faro’yu, Deli Yaşar’ı hele de Mercedes Kadir’i bilmeyen yoktur.
3- Kaysı
Malatya’yı Malatya yapan en önemli özelliği dünyadaki kuru kayısı ihtiyacının yüzde 80’ini karşılıyor olmasıdır.
4- Tarihteki yeri:
Malatya, kimine göre “Yiğitler yiğidi Battalgazi’nin diyarı”, kimine göre evliyalar memleketi, kimine göreyse Mekke ve Medine’den sonra dünyadaki iki mübarek şehirden birisidir. İsminin tarihi Hititlere uzanan ve Eski Malatya olarak da bilinen Battalgazi’de, Selçuklu döneminden kalma pek çok cami, kervansaray ve hamam bulunur. Türkiye’deki en büyük höyüklerden biri olan ve mazisi M.Ö. 2000 yıllarına dayanan Aslantepe Höyüğü’nün ise bugüne kadar 27 medeniyeti ağırladığı söylenir.
5- eski camileri:
Yaklaşık 500 yıllık geçmişe sahip Ulu Camii ile eksik minaresi bir türlü tamamlanamayan Yeni Camii gibi gezmeye değer pek çok tarihi camisi bulunur.
6- Tarihi zenginliği:
Malatya kesme taştan yapılmış, 170 odalı Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, sevenleri kavuşturan, küskünleri barıştıran Sıddı Zeyneb Kümbeti, surları, kaleleri, konakları, höyükleri, külliyeleri, hamamları, anıt mezarları gibi gezi listesine eklenmesi gereken pek çok tarihi mekâna ev sahipliği yapar.
7- sokakları:
Birkaç sene önce başlanan restorasyon çalışmalarının ardından gezilmeye değer hale gelen Beş Konaklar Mahallesi’nde yöresel yemekler tadılabilir. Battalgazi, Arapgir, Orduzu, Yeşilyurt ve Gündüzbey’i ise sokak sokak gezmek gerekir.
8- caddeleri:
Malatya’nın en meşhur caddeleri Kanalboyu, Kışla ve Kernek caddeleridir. Buraları gezerken 52 çeşit dondurması bulunan Abdullah Usta’ya uğramak adettendir.
9- Dağları:
10- Türkiye’nin sayılı doğa harikalarından olan Somuncu Baba Kanyonu ve Gürpınar Şelalesi’nin yanı sıra Pınarbaşı Gölleri, Karakaya Barajı, Sürgü Vadisi ve Beydağları’nın o muazzam görüntüsü şehre ayrı bir güzellik katar.
11- Festivalleri
12- Türküleri
13- Bulaşık yıkayan kutsal balıkları(arguvan)
14- Meşhur meyveleri:
Bolluk ve bereket diyarı Malatya’da yetişen Arapgir Üzümü, Hekimhan Cevizi, Doğanşehir Elması, Yeşilyurt Dalbastı Kirazı da sınırlarımızın dışına ulaşan haklı bir üne sahiptir.
15- yemekleri:
Malatyalılara “köfte” dediğinizde akıllarına et gelmez. Kiraz, ayva, fasulye, üzüm, fındık yaprağıyla sarılmış bulgurdan ekşili köfte, analı kızlı, sıkma köftesi, ıspanaklı köfte, balcanlı köfte, dolma köftesi, nahna sarması gelir.
16- tatlıları
Diyarbakır onlar için komşu şehir değil, bir kadayıf çeşididir. Un kurabiyesi, taş kadayıfı, kayısı tatlısı, fış fış da en az Diyarbakır kadayıfı kadar sevilir.
17- Ağartı denilen peyniri
18- Hamur işleri
Malatya’da lahmacunun malzemesi evde hazırlanıp fırına verilir. Taş fırında pişirilen kömbe, yağlı ekmek, peynirli pide ve lahmacunla parmak bile yenilir.
19- Şire pazarı
20- Bakırcılar çarşısı
21- Safkan Arap Atlarının diyarı:
Türkiye’nin en iyi yarış atları Sultansuyu Harası’nda yetiştirilir. Akçadağ yakınlarındaki bu harada yetiştirilen safkan Arap atları açık artırma ile oldukça yüksek fiyatlara satılır.
Akçadağ örüşkü köyündeki Büyük Mürşidi Kamil şeyh Ali Kara’nın türbesi ve hayatı tasavvuf yolu ise anlatılmaz yaşamak lazım gelir.
Malatya Malatya bulunmaz eşi vesselam.