EDEP(HAYA)
Sahi edep nedir dostlar?
Sözlük anlamı:
Toplumda oluşan töreye uygun davranış.
Utanma ,çekinme ,sıkılma duygusu,incelik.
Eskiden tekke devrinde tekkelerin girişinde koca koca yazılarla yazılır imiş:
“EDEP YAHU!”
Yukarıdaki tanıma bakınca, maddeleri inceleyince,ne büyük incelik diyesim gelir vede diyorum.
Demekki tasavvuf(tarikat)insanı hem ruhen ,hemde cismen inceltiyor.
Onun için bir zatı muhterem derki:
-“KİM SENDE HAYA YOĞ İSE,NE DİLERSEN İT,
KİMDE HAYA OLMAĞA İMAN OLMAYA.”
yani:haya yok ise dilediğini yap,
Haya yoksa imanda arama.
O halde dönüp kendimize baktığımızda ,kulakları çınlasın bir Süleyman hocamız vardı ,uyarıcı bir ayet okuduğunda döner cemaate :”NASILSINIZ MÜSLÜMANLAR”derdi.fakat bir gün yine böyle bir anda döndü ve dedi ki:ARTIK NASILSINIZ MÜSLÜMANLAR DEMEYECEĞİM,NASILIM ?VE NASILSINIZ?DİYECEĞİM.NEDEN DERSENİZ CEMAATTEN BAZILARI DİYORLAR MIŞ Kİ ,SANKİ HOCA KENDİSİNİ KURTARMIŞ GİBİ,BİZE SORUYOR DA ONUN İÇİN.”demişti.İşte şimdi bu fakirde bu beyti “haya”ile ilgili olanı duyunca dönüp kendime,”NASILIM”diye sorduğumda,iç sesim çokta güzel şeyler söylemiyor.
Demiş ya:”Bunaldım kendi kendime ,korkma yanındayım.”dedim.der gibi.
İnsanın tek kandıramayacağı yine kendisidir sanırım.Yaratıcı “VİCDAN”denen öyle bir mekanizma koymuş ki içimize,kaçış yok.
Ağlamak ise kendimize,önce bu.
Haya ise bize lazım.
Bir kaide vardır ya:
“Eve lazım olan komşuya haramdır.”diye.
Bize lazım olanı ,önce kendimize kullanalım.
İyiliği önce kendimize emredelim.
Der ya “iğneyi kendine ,çuvaldızı ele”
İğne acıtacağı için,çuvaldızı kullanmayız,vicdan hala varsa.
İsra 13”Biz insanın kaderini,kendi çabasına bağlı kıldık.”buyurur kitab-mubin (apaçık kitap).
Bu konuda yine Hazreti Ali en güzelini söyler,zira O ilmin kapısı değil mi?
“BEN EDEBİ EDEPSİZLERDEN ÖĞRENDİM.ONLARIN YAPTIĞINI YAPMADIM.”der.
Toplumda bu kavram çok gelişmemişse,yani adabı muaşeret kuralları geri,zayıf,kadük kalmışsa olacağı budur.
En başa dönüp,yine yeniden,zararın neresinden dönersek kârdır deyip yola koyulmalı,ferden,ferda olarak bütün cemiyete,aileden başlamak üzere adeta bir ekmek gibi,su gibi,ağrı kesici gibi aşı olarak zerk edilmeli.Kuşatılmalı,donatılmalı.
“ALLAHIM !BEYİNSİZLİKLERİMİZ YÜZÜNDEN BİZİ HELAK EDERMİSİN.”
Tövbe,evveli ve ahiri.
Ve selam.